عباس تقویان؛ محسن دیمه کار گراب
دوره 4، شماره 13 ، خرداد 1395، ، صفحه 121-152
چکیده
گفتمانها که در بستر جریانها و بافتهای موقعیتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ارتباطی شکل میگیرند، در هر زمانی میتواند تأثیر بسیاری در رویکرد مفسران در تفسیر قرآن کریم داشته باشد. در این میان دوران ...
بیشتر
گفتمانها که در بستر جریانها و بافتهای موقعیتی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ارتباطی شکل میگیرند، در هر زمانی میتواند تأثیر بسیاری در رویکرد مفسران در تفسیر قرآن کریم داشته باشد. در این میان دوران امام جواد(ع) که دوران شیوع مناظرات علمی و کلامی بین ادیان گوناگون و طرح شبهات و سؤالهای کلامی مذاهب و فرق گوناگون بوده، تأثیر قابل توجهی بر رویکردهای تفسیری امام جواد(ع) در تفسیر قرآن داشته است. این مقاله که با تکیه روش تحلیل گفتمان سامان یافته است ما را با رویکردهای تفسیری امام جواد(ع) و موارد بهرهگیری ایشان از ظرفیت قرآن در مواجهه با گفتمانهای علمی عصری آشنا مىسازد. بررسیها حکایت از آن دارد که عصر اختلافات و شبهات، ظهور و قدرت گیری مکاتب گوناگون، نهضت ترجمه، سازمان وکالت و گسترش فعالیت شیعیان، شرکت در مناظرات دربار، گفتمان امامت، اضلاع گفتمانی دوران امامت امام جواد(ع) را رقم زده است. از سوی دیگر رویکرد فقهی، رویکرد کلامی، رویکرد روایی، رویکرد عقلی، رویکرد تأویلی و باطنی، و رویکرد قرآنی در نقد روایات موضوعه مهمترین رویکردهای تفسیری امام جواد(ع) بر پایه تحلیل گفتمان است که این رویکردها در رویارویی حضرت با گفتمانهای علمی عصر خویش اتخاذ شده است.